<!DOCTYPE article SYSTEM "../../dtd/article.dtd">

<article name="nginx"
         link="/tr/"
         lang="tr">


<section>

<para>
nginx [engine x], <link url="http://sysoev.ru/en/">Igor Sysoev</link> tarafından yazılan bir HTTP, reverse proxy ve mail proxy sunucusudur. 5 yıldır, özellikle Rus sitelerinde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Örneğin;
<link url="http://www.rambler.ru">Rambler</link>
(<link url="http://ramblermedia.com">RamblerMedia.com</link>).
Netcraft'a göre, nginx, <link url="http://news.netcraft.com/archives/2010/04/15/april_2010_web_server_survey.html">Nisan 2010 itibari ile %4.70</link> oranında kullanılmaktadır.
Bazı başarı hikayeleri (İngilizce):
<link url="http://blog.fastmail.fm/2007/01/04/webimappop-frontend-proxies-changed-to-nginx/">FastMail.FM</link>,
<link url="http://barry.wordpress.com/2008/04/28/load-balancer-update/">Wordpress.com</link>.
</para>

<para>
Kaynak kodu, <link url="/LICENSE">2-clause BSD-like license</link> lisansı altındadır.
</para>

</section>


<section id="basic_http_features"
        name="Temel HTTP özellikleri">

<para>
<list type="bullet">

<listitem>
Statik ve index dosyalarının sunumu, otomatik indeksleme;
açık dosya açıklayıcı önbellek;
</listitem>

<listitem>
Önbellek ile hızlandırılmış reverse proxying;
basit yük dengeleme ve hata toleransı;
</listitem>

<listitem>
Uzak FastCgi sunucularının önbelleklenmesi ile hızlandırılmış destek;
basit yük dengeleme ve hata toleransı;
</listitem>

<listitem>
Modüler yapı.
Gzip, byte aralıkları, yığın cevaplar (chunked responses), XSLT, SSI, imaj boyutlandırma gibi filtreler.
FastCGI veya proksilenmiş sunucular ile tek bir sayfada çoklu SSI içermelerinin paralel işlenmesi.
</listitem>

<listitem>
SSL ve TLS SNI desteği.
</listitem>

</list>
</para>

</section>


<section id="other_http_features"
        name="Diğer HTTP özellikleri">

<para>
<list type="bullet">

<listitem>
Ad ve IP tabanlı sanal sunucular;
</listitem>

<listitem>
Keep-alive ve pipelined bağlantı desteği;
</listitem>

<listitem>
Esnek yapılandırma;
</listitem>

<listitem>
İstemci işlemlerinde kopma olmadan yeniden yapılandırma ve online güncelleme;
</listitem>

<listitem>
Erişim kayıt (log) formatları, tamponlanmış kayıt yazımı ve hızlı kayıt devri;
</listitem>

<listitem>
3xx-5xx hata kod yönlendirmeleri;
</listitem>

<listitem>
rewrite modülü;
</listitem>

<listitem>
İstemcinin IP adresine dayalı erişim kontrolü ve HTTP temel kimlik denetleme;
</listitem>

<listitem>
PUT, DELETE, MKCOL, COPY ve MOVE methodları;
</listitem>

<listitem>
FLV streaming;
</listitem>

<listitem>
Hız sınırlandırma;
</listitem>

<listitem>
Bir adresten gelen eşzamanlı bağlantı ve talepleri sınırlandırma.
</listitem>

<listitem>
Gömülü perl.
</listitem>

</list>
</para>

</section>


<section id="mail_proxy_server_features"
        name="Mail proxy sunucu özellikleri">

<para>
<list type="bullet">

<listitem>
Harici bir HTTP kimlik denetleme sunucusunu kullanarak, kullanıcıyı IMAP/POP3 backend'ine yönlendirme;
</listitem>

<listitem>
Harici bir HTTP kimlik denetleme sunucusunu kullanarak, kullanıcıyı SMTP backend'ine yönlendirme ve kullanıcı kimlik denetlemesi;
</listitem>

<listitem>
Kimlik denetleme methodları:

<list type="bullet">

<listitem>
POP3: USER/PASS, APOP, AUTH LOGIN/PLAIN/CRAM-MD5;
</listitem>

<listitem>
IMAP: LOGIN, AUTH LOGIN/PLAIN/CRAM-MD5;
</listitem>

<listitem>
SMTP: AUTH LOGIN/PLAIN/CRAM-MD5;
</listitem>

</list>
</listitem>

<listitem>
SSL desteği;
</listitem>

<listitem>
STARTTLS ve STLS desteği.
</listitem>

</list>
</para>

</section>


<section id="architecture_and_scalability"
        name="Yapı ve ölçeklenebilirlik">

<para>
<list type="bullet">

<listitem>
Bir ana işlem (main process) ve çok sayıda işçi işlemleri (workers).
İşçiler, imtiyazsız kullanıcı olarak yürütülürler;
</listitem>

<listitem>
Uyarı methodları: kqueue (FreeBSD 4.1+),
epoll (Linux 2.6+), rt signals (Linux 2.2.19+),
/dev/poll (Solaris 7 11/99+), event ports (Solaris 10),
select ve poll;
</listitem>

<listitem>
Çeşitli kqueue özellikleri desteği: EV_CLEAR, EV_DISABLE
(event'i geçici olarak etkisizleştirir), NOTE_LOWAT, EV_EOF, olanaklı data sayısı,
hata kodları;
</listitem>

<listitem>
sendfile (FreeBSD 3.1+, Linux 2.2+, Mac OS X 10.5), sendfile64 (Linux 2.4.21+),
ve sendfilev (Solaris 8 7/01+) desteği;
</listitem>

<listitem>
File AIO (FreeBSD 4.3+, Linux 2.6.22+);
</listitem>

<listitem>
Accept-filters (FreeBSD 4.1+) ve TCP_DEFER_ACCEPT (Linux 2.4+) desteği;
</listitem>

<listitem>
10,000 inaktif HTTP keep-alive bağlantısı yaklaşık 2.5M hafıza kullanır;
</listitem>

<listitem>
Data kopyalama operasyonları minimum düzeydedir.
</listitem>

</list>
</para>

</section>


<section id="tested_os_and_platforms"
        name="Test edilen işletim sistemleri ve platformlar">

<para>
<list type="bullet">

<listitem>
FreeBSD 3&mdash;8 / i386; FreeBSD 5&mdash;8 / amd64;
</listitem>

<listitem>
Linux 2.2&mdash;2.6 / i386; Linux 2.6 / amd64;
</listitem>

<listitem>
Solaris 9 / i386, sun4u; Solaris 10 / i386, amd64, sun4v;
</listitem>

<listitem>
MacOS X / ppc, i386;
</listitem>

<listitem>
Windows XP, Windows Server 2003.
</listitem>

</list>
</para>

</section>


</article>